Wednesday, May 22, 2013

რამდენიმე შეკითხვა იძულებით აცრებზე



გთხოვთ, გაითვალისწინეთ, რომ პოსტი მომზადებული არაა ექიმის მიერ და გამოხატავს საზოგადოების 2 ნაწილის აზრს: ვინც მომხრეა აცრების და ვინც ეწინააღმდეგება იძულებით იმუნოზაციას



დედამიწაზე რამდენიმე მილიონი ტიპის ბაქტერიაა. ბევრი მათგანი ჩვენს სხეულზე და ჩვენში ცოცხლობს. მათ შორის ვირუსებიც.
ვირუსი ესაა სიცოცხლის უმარტივესი ფორმა და წარმოადგანს რაღაც გენეტიკურ კომპიუტერული პროგრამის ანალოგს. ისინი ცისფერი ბურთულაკებია, რომლებიც მოხვდებიან რა ადამიანის ორგანიზმში, მხოლოდ ამის შემდეგ იწყებენ გამრავლებას და შეტევას ორგანიზმზე.

როდესაც ვირუსი უჯრედში ხვდება, აპროგრამირებს ისე, რომ ეს უკანასკნელი თვითონვე იწყებს ვირუსების „წარმოებას“, თავად კი კვდება.
ყველაფერ ამას ძლიერი ბუნებრივი ანტივირუსული დაცვის სისტემა სჭირდება, რომელიც სწრაფად მოდის აზრზე  და იწყებს არა ვირუსის წარმოებას, არამედ განადგურებას. სწორედ ამ მიზანს ემსახურება ადამიანის ორგანიზმის ბუნებრივი იმუნური სისტემა, რომელიც ლიმფოციტების სახითაა წარმოდგენილი.
ლიმფოციტები ძლიერი უჯრედებია, რომლებიც ანტისხეულებს გამოიმუშავებს და სხეულში შეჭრილ ვირუსებს სწრაფად ანადგურებს.

დღემდე, დედამიწაზე არ შექმნილი ისეთი ძლიერი ხელოვნური ანტივირუსული პრეპარატი, როგორიც ლიმფოციტებია.
მაგრამ მაინც, კაციობრიობის ისტორიამ გამოიგონა ვირუსებთან ბრძოლის ხელოვნური საშუალებაც, ვაქცინაცია (რომლის ჩანასახებს ჯერ კიდევ ძველ ჩინელებთან, ინდოელებთან ვხვდებოდით - ისინი დაავადებული ადამიანის გახრწნილი ორგანიზმიდან აღებულ უჯრედოვან ქსოვილებს ფხვნილში ურევდნენ და ჯანმრთელ ადამიანს ასუნთქებდნენ, რათა ამ უკანასკნელს მსუბუქ ფორმაში გადაეტანა დაავადება). ვაქცინაცია მოდის სიტყვიდან „ვაკა“ - ძროხა. პირველი პრეპარატი, რომელიც ექიმ ჯეიმსს მიეწერება, სწორედ „ძროხის ყვავილის“ სახელითაა ცნობილი (ცხოველს ხელოვნურად აავადებდნენ და ამის მერე, მუტირებულ მაგრამ შედარებით იოლ ფორმას ხელოვნურად უშვებდნენ ადამიანის ორგანიზმში).

მე-19 საუკუნიდან მოსახლეობის იძულებითი ვაქცინაცია ძალას იკრებს და მთელ მსოფლიოში „სტანდარტი“ ხდება (თუმცა იყვნენ გამონაკლისებიც, მაგალითად ქალაქი ლესტერი ბრიტანეთში, სადაც ირგვლივ გამეფებული ეპიდემიის დროს ქალაქმა არათუ უარი თქვა ვაქცინაციაზე, არამედ მასობრივი დემონსტრაციებით ზოგადად ვაქცინაცია გააპროტესტა. სასწაული იყო ის, რომ ვირუსული ეპიდემია სწრაფადვე გაქრა).
მეოცე საუკუნის შუა წლებამდე ვაქცინაციის აუცილებლობამ ლამის სავალდებულო სახეც მიიღო. ადამიანი, ვინც აცრას არ იკეთებს, ხშირად ლექციებზე, სკოლაში, ბაღში დაშვებული არაა. ხდება მისი „გარიყვა“, როგორც პოტენციური ვირუსომატარებლისა (ეს არა მხოლოდ ადამიანებს, ქვეყნებსაც შეეხოთ, მაგალითად ჩინეთი).

მოგვიანებით, მეცნიერთა გარკვეული ჯგუფი იწყებს აცრების საწინააღმდეგო გამოსვლებს. ისინი ამტკიცებენ, რომ აცრა, რიგ შემთხვევაში არათუ დაავადების პრევენციას, საერთოდ იმუნური სისტემის დანგრევას იწვევს (რადგან ანტისხეულები ებრძვიან არა ბუნებრივ, არამედ ხელოვნურ სხეულებს - შედარებისთვის, ძროხას რომ პლასტმასის ბალახი აძოვო და მერე რძეს ელოდო). ამ აზრის მომხრეები იყვნენ ისინიც, ვინც არა ზოგადად აცრას, არამედ ყველას აცრას ეწინააღმდეგებოდნენ (და არგუმენტად მოყავდათ მაგალითი, როდესაც ძველი ტრადიციის მიხედვით, ყვავილით დაავადებულ ბავშთან 10 სხვა ჯანმრთელი ბავშვი მიყავდათ, რომ მათ ბუნებრივი სახადი მოეხადათ, მაგრამ ათიდან ხშირად მხოლოდ 1-2 თუ ავადდებოდა), მათი აზრით, მასობრივი აცრა დანაშაულია იმდენად, რამდენადაც ზოგიერთი ადამიანი მედეგია ამათუიმ დაავადების მიმართ და მისი ხელოვნური იძულებითი დაავადება (აცრისას ადამიანს მსუბუქად აავადებენ, რომ ორგანიზმმა ანტისხეულები გამოიმუშაოს), შეიძლება სხვა, გვერდითი დაავადებების გამომწვევი აღმოჩნდეს.

ამ თეორიის მომხრე ბოლო წლებში ბევრი ქვეყანა, მათ შორის იაპონიაცაა, სადაც უკვე მასობრივ ჯგუფურ იმუნიზაციას აღარ ატარებენ, არამედ მხოლოდ დეტალური გენური გამოკვლევების შემდეგ იღებენ გადაწყვეტილებას რომელი დაავადების მიმართ შეიძლება კონკრეტულ ადამიანს ჩაუტარდეს კონკრეტული ვაქცინაცია.
ვაქცინაციის მოწინააღმდეგეები ამტკიცებენ, რომ აცრა დამატებითი დატვირთვაა იმუნური სისტემისთვის, რომელსაც ისედაც უწევს გამუდმებული ბრძოლა ანტისხეულებთან, ამ დროს კი აცრა, ხელოვნური ვირუსის შეყვანა (და თან ხშირად ერთდროულად რამდენიმე დაავადების საწინააღმდეგოა ეს აცრა) მის დემობილიზაციას იწვევს (ეს იმას ჰგავს, მცირერიცხოვან არმიას, რომელიც თავისივე მსგავსთან იბრძვის ხელოვნურად დაუპირისპირო ათჯერ უფრო დიდი ჯარი, რომელსაც არა ერთ, არამედ რამდენიმე ფლანგიდან შეუსევ) და ესაა ბრძოლა არა დაავადების, არამედ ადამიანის ბუნების წინააღმდეგ (რადგან სათითაოდ ყველა დაავადებასთან გამკლავება თუ არ გაუჭირდებოდა ორგანიზმს, ერთდროულად ბევრთან გასწორება ძალიან ძლიერი ორგანიზმისთვისაც წარმოუდგენლად რთულია).

ამ აზრის მომხრეები განსაკუთრებით ეწინააღმდეგებიან აზრს იმის შესახებ, რომ თანამედროვე ტენდენციით, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია სუსტი და ავადმყოფი ბავშვების აცრა, რადგან პრეპარატის გვერდითი მოვლენების სრული გათვალისწინებით, ფაქტობრივად შეუძლებელია აცრა სუსტი ბავშვი და ეს მის ჯანმრთელობისთვის დამანგრეველი არ აღმოჩნდეს. „თუ შენ არ იცი როგორ ვითარდება ბავშვის ორგანიზმი, უფლება არ გაქვს მასზე ცდები ატარო“ - ამტკიცებს ექიმების ნაწილი.

არის შეხედულება, რომ პოსტსაბჭოურ ქვეყნებში ვაქცინაციის კალენდარი დამახინჯებულია და ბავშვის ორგანიზმის ნორმალურ განვითარებას უშლის ხელს (მაგალითად, სამშობიარო სახლშივე კეთდება ჰეპატიტ ბ-ს და ტუბერკულოზის საწინააღმდეგო აცრები, რაც ექიმთა ნაწილის აზრით, ნაადრევია). ამ ვერსიის მომხრეები, ითხოვენ კალენდარმა გადაიწიოს რამდენიმე წლით და ბავშვის აცრა მოხდეს (გარდაუვალი აცრების გარდა) 3-5 წლის მერე.

ისინი ამტკიცებენ, რომ სტატისტიკის მიხედვით, ყველაზე მეტი ლატალური შემთხვევა დაფიქსირებულია ცოფის და დიფტერიის აცრების შემდეგ (სიკვდილიანობის გარდა, ეს აცრა მოქმედებს ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე და ბავშვის ორგანიზმითვის, განსაკუთრებით თუ ის სუსტი და ნაკლებგანვითარებულია, ძალიან რთული გადასატანია) სწორედ ამიტომ ამ აცრაზე დიდი ხანია უარი თქვა იაპონიამ, შვედეთმა, ნორვეგიამ და ბევრმა სხვა ცივილიზებულმა ქვეყანამ.

კიდევ ერთი მოწინააღმდეგეები, რომლებიც აპროტესტებენ გაუაზრებელ და ქაოტურ აცრებს  ამტკიცებენ, რომ ისინი წინააღმდეგნი არიან არა თავად აცრის, არამედ აცრის სპეციალური გენეტიკური გამოკვლევების გარეშე (ეს საკმაოდ ძვირი სიამოვნებაა და საეჭვოა საშუალო ფენის ადამიანმა თავს უფლება მისცეს გენეტიკური გამოკვლევა ჩაუტაროს ბავშვს). ქაოტური აცრების მოწინააღმდეგეები (ძირითადად ამ რიცხვს იმუნოლოგები მიეკუთვნებიან), თვლიან, რომ არაკომპეტენტურმა ექიმებმა (პედიატრებმა, პოლიკლინიკის ექიმებმა თუ სპეციფიკური განათლება ინფორმაცია არ აქვთ ბავშვის იმუნურ სისტემაზე) თავს უფლება არ უნდა მისცენ განურჩევლად ყველა აცრან გულდაგულ გამოკვლევის გარეშე. თავიანთ აზრს ისინი ასაბუთებენ იმითაც, რომ 90-იანი წლებიდან რიგ განვითარებად (ძირითადად მესამე დონის) ქვეყნებში, ექიმების მხრიდან მშობლების დარწმუნების (აცრან ყველა ბავშვი ყველა დადგენილი წესით და პრეპარატით) სანაცვლოდ, მათი ეკონომიკური დაინტერესებაც უნდა მოხდეს.

შედარებით ნეიტრალურად განწყობილი პედიატრები და იმუნოლოგები გამოსავალს შერჩევითი სახის აცრებში ხედავენ. მათი თქმით, საჭიროა მოხდეს შედარებით რთული და შედარებით მსუბუქი დაავადებების კლასიფიკაცია და მხოლოდ ამის მიხედვით აიცრას ბავშვები. (მათი რჩევით, ყბაყურის ბუნებრივ პირობებში გადატანა ორგანიზმისთვის მძიმე სტრესი არაა და არც რაიმე საშიშროებას წარმოადგენს განსხვავებით, ვთქვათ, B-ჰეპატიტისგან, მითუფრო თუ დედა ამ ვირუსის მატარებელია).

ბევრი ექიმი დაჟინებით მოითხოვს გადაიხედოს ჩვენში დამკვიდრებული საბჭოთა სტანდარტი ყველა ბავშვს ერთნაირად განურჩევლად ერთი წამალი ამერიკაში დამკვიდრებული წესით, როდესაც აცრამდე (მაგალითად ჰეპატიტზე) ხდება არა მხოლოდ ბავშვის ჯანმრთელობის, არამედ მშობლების ჯანმრთელობის მონაცემების შეგროვებაც და ყველა მათგანს ინდივიდუალურად, სხვადასხვა დოზით და აუცილებლად ამინოგლობულინის დამატებით ცრიან.

აცრების მომხრეებიც და მოწინააღმდეგეებიც ადასტურებენ იმ ფაქტს, რომ არ არსებობს სტატისტიკა, რომელიც მოსახლეობას მიაწვდის მონაცემებს რამდენი %-ია აცრების შედეგად დაავადებული და გარდაცვლილი ბავშვებისა. ამ სტატისტიკის გაკეთება იმ მხრივაც რთულია, რომ რიგი აცრებისა, მოქმედებას იწყებს დღეების, კვირების მერე და დადასტურება იმსა, რომ ლატალური შედეგი სწორედ აცრის ბრალია, რთული დასადგენი ხდება.

ვაქცინა, ჯერ ლაბორატორიაში მუშავდება, შემდეგ ხდება მისი გამოცდა ცხოველებზე, შემდეგ ადამიანზე (შეთქმულების თეორიის მომხრეები შორს მიდიან და თვლიან, რომ ცხოველსა და ადამიანს შორის კიდევ ერთი რგოლია - მესამე სამყაროს ქვეყნები). თუ რომელიმე ეტაპზე ვაქცინამ არ იმუშავა, ხდება მისი დაწუნება, მაგრამ რადგან ვაქცინის შედეგების ნახვა დროში გაწელილი პროცესია, ხშირ შემთხვევაში, პრეპარატი ბაზარზე შედის და მხოლოდ გახშირებული სიკვდილიანობის და უკუჩვენების შემდეგ ხდება წამლის უკან გამოწვევა (რა თქმა უნდა ამას ფარმაცევტული კომპანიები ჩუმად და ყოველგვარი აჟიოტაჟის გარეშე აკეთებენ). მესამე სამყაროს ქვეყნებში კი (ჩვენ მაგალითზე ეს კარგად შეგვიძლია განვიხილოთ) ხდება ისეც, რომ ჯანდაცვის საერთაშორისო ორგანიზაციის მიერ წუნდებული პრეპარატი წლების განმავლობაში გამოიყენება და სახელმწიფო მას სრულიად უსასყიდლოდ გადასცემს მომხმარებელს (ამიტომაცაა ჩვენში დამკვიდრებული პრაქტიკა პოპულარული, როდესაც უფასო აცრების პარალელურად, „შინაური“, „კეთილმოსურნე“ ექიმი ჩურჩულით გირჩევს შეიძინო არა ინდური პრეპარატი, არამედ ბელგიური ფასიანი). ამის მაგალითია ამერიკაში, 50-იან წლებში მასობრივი აცრების შედეგად აღმოჩენილი პოლიმელიტის საწინააღმდეგო ვაქცინის უარყოფითი შედეგები, როდესაც პრეპარატში აღმოაჩინეს (წლების მერე) ძლიერი იმუნოდამთრგუნველი ნივთიერება სვ-40, რომელიც კიბოს ძლიერი მაპროვოცირებელი აღმოჩნდა. (სტატისტიკის ეროვნული სააგენტოს მონაცემებს თუ დავუჯერებთ http://cancercontrol.cancer.gov/brp/tcrb/monographs/8/m8_2.pdf ბოლო 100 წლის განმავლობაში, 50-60 იანი წლები ამერიკაში ყველაზე დიდი მაჩვენებლით გამოირჩეოდა კანცერით გარდაცვალების სტატისტიკური მონაცემით. ეს მერე სიგარეტის მწეველების ხარჯზე გაზრდილ სტატისტიკად მოინათლა).

აცრისას, ორგანიზმში პრეპარატი პირდაპირი სახით, სისხლში გადადის და ამით ორგანიზმს საშუალება აღარ ეძლევა უცხო ანტისხეულებს ებრძოლოს და იმუნური თავდაცვა გამოიმუშავოს. იმ პირობებში, როდესაც არის ეჭვი, რომ ამ პრეპარატებში დიდი რაოდენობითაა ფარმადეგინი, ალუმინიუმი ვერცხლისწყალი, რომლებიც ანტისხეულებთან ერთად პირდაპირ შედის ორგანიზმში.
აცრებისას, პრეპარატებში გვხვდება დიდი რაოდენობით ტოქსინები და გენმოდიფიცირებული პროდუქტები.
(ფენოლი - მაღალი ტოქსინობის ნივთიერება, რომელიც მიიღება ფისისგან. ამ ნივთიერებას შეუძლია გამოიწვიოს შოკი, სისუსტე, კონვულსია, თირკმელების სრული პარალიზება, გულის უკმარისობა და ბოლოს - სიკვდილი. ფენოლი ცნობილი პროტოპლაზმური შხამია. ის ძლიერ ტოქსიკურია. მისი სხეულში მოხვედრა ფაგოციტოზს და შესაბამისად პირველად იმუნურ რეაქციას ახშობს, ასე რომ, ვაქცინები, რომლებიც ფენოლს შეიცავენ არათუ ხელს უწყობენ, პირიქით - უშლიან იმუნიტეტის გაძლიერებას.)

ყველაფერ ამის ფონზე, ექიმთა ნაწილი და ფრთხილი მშობლები, მოითხოვენ არა ზოგადად აცრების სრულ აკრძალვას, არამედ პრეპარატების დეტალურ, ძირფესვიან შემოწმებას, რათა თავიდან იქნეს აცილებული ყოველგვარი „შემთხვევითობა“ და მესამე ქვეყნებისათვის ჩვეულებრივი უკუ ჩვენებების რიცხვმა იკლოს. ეს ყველაფერი იმის ფონზე, რომ როგორც წესი, არც ერთი ექიმი არასოდეს აღიარებს საკუთარ შეცდომას და დაუდევრობას, რიგით ქართველს კი იმის ფინანსური საშუალება არ გააჩნია, მაღალგანვითარებული სახელმწიფოს მოქალაქეებივით საკუთარი შვილი ექსპერიმენტის მსხვერპლი არ გახადოს, ბედისწერას არ მიანდოს არა მხოლოდ პირმშოს, არამედ ქვეყნის მომავალიც და ძვირადღირებული დნმ-გამოკვლევის შედეგად არ მიიღოს გადაწყვეტილება აცრას თუ არა ამა-თუ-იმ დაავადების წინააღმდეგ შვილი. ხოლო აცრისას, იგი ფაქტობრივად დარწმუნებული უნდა იყოს (რაც ჩვენ რეალობაში პრაქტიკულად გამორიცხულია), რომ მის შვილს ზუსტად იმავე პრეპარატს უშხაპუნებენ კანქვეშ, რასაც რომელიმე მაღალგანვითარებული ქვეყნების მოქალაქეების შვილებს, რომ პრეპარატების შერჩევა არა რომელიმე მოსყიდული თუ უგულისყურო ექიმის გემოვნების საკითხი, არამედ სახელმწიფო შერჩევის, ჯანდაცვის სამინისტროს არაზერელე სკრუპულოზურად შესწავლილი გამოკვლევის და დასკვნის შედეგია. საქმე ხომ არა დასაკლავად გამზადებულ ხბოებს და გოჭებს - ჩვენ შვილებს, ადამიანებს ეხებათ.









Monday, May 20, 2013

F63.0




F63.0

ხშირად ვფიქრობ ხოლმე, ბაბუაჩემის ბაბუას, დიმიტრის რა სახის მანიები შეიძლება ჰქონოდა მაშინ, როცა არ იყო ყავა, ინტერნეტი, ანტიდეპრესანტები, სერიალები, ნარკოტიკი, აზარტული თამაშები, კომპიუტერული თამაშები და ასე შემდეგ.

რაზე იყო დამოკიდებული იმისი ბაბუა და რის გარეშე ვერ იცხოვრებს ჩემი შვილთაშვილი?

ხომ ასეთი პრიმიტიული კითხვებია და მაინც, ვისაც გიფიქრიათ როგორი დათვლადია ჩვენი მიდრეკილებები, როგორ პროგნოზირებადად ვავსებთ ვიღაცის ყულაბას, როგორ მექანიზებული ხდება სამყარო, მიხვდებით, რომ ჩვენი თავისუფლება ხშირად ილუზორულია.

ნუთუ ასეთი მართულები ვართ, თუ ცივილიზაციის განვითარებამ მოიტანა ის, რომ ნებით თუ უნებურად, ჩვენი ქცევა, გადაწყვეტილება, ნებელობა მიჯაჭვულია უამრავ ერთი შეხებით უვნებელ, ხშირად ჩვენი შეფასებით სასარგებლო რაღაცეებს.

ბოლო რამდენიმე წელია, დილით ყავის დალევის გარეშე არსად გავდივარ. როგორც წესი, დღის განმავლობაში კიდევ რამდენიმე ჭიქას ვსვამ და ეს იმის ფონზე, რომ აქაური ყავა გულის რევის შეგრძნებას იწვევს ჩემში. მაგრამ არ ვიცი ჩვევაა თუ მართლა აქვს კოფეინს დამოკიდებულება - ყავის გარეშე არ შემიძლია. (მათემატიკურ ფორმულას თუ გამოვიყვანთ, საშუალო ფასის ყავა 22 ლარი მაინც ღირს, ერთი 100 გრამიანი შეფუთვიდან 50 ჭიქა გამოდის. ვთქვათ დღეში 1 ჭიქას ვსვამ, 365 დღეზე 7.3 ქილაა, ანუ წელიწადში 160.6 ლარი)

კოფეინიზმი (კოფეინზე დამოკიდებულება) ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული სენია. ამ სენით ჯერ კიდევ 19-ე საუკუნეში ბალზაკი იტანჯებოდა (ალბათ დღეში 25 ჭიქაზე მეტმა ყავის დალევამ მოუღო ბოლო საწყალს), თანამედროვე ადამიანი კი თითქმის წარმოუდგენელია რიტუალის გარეშე - ყავა და სიგარეტი.

სიგარეტი მეორე სენი, რომელიც პრაქტიკულად მოუშორებელია, თუ განსაკუთრებული ძალისხმევა არ ჩადო ადამიანმა.

რასაც ცვენ ვეწევით, სინამდვილეში ის არცაა კლასიკური გაგებით „სიგარეტი“, ანუ თამბაქო. ესაა სხვადასხვა კონცენტრატებით (მე ეჭვი მაქვს ისეთი ნივთიერებებითაც, რაც მძიმე დამოკიდებულებას იწვევს) გაჯერებული ზღვის ბალახი. ეს ამბავი დაახლოებით იმას გავს, მენაგვეებს ნაგვის გადაყრაში ფული კი არ გადავუხადოთ, გამოვართვათ.

სიგარეტდამოკიდებულებას გარდა ესთეტიკური უსიამოვნებისა, ზნეობრივი უსიამოვნებაც ახლავს თან. თუ დაკვირვებიხართ, მწეველი ადამიანი (მცირე გამონაკლისების გარდა, ვალდებულად არ თვლის თავს სიგარეტის მოსაწევად შენობის გარეთ გავიდეს, ან მანქანა გააჩეროს, გადავიდეს და ისე მოწიოს. ხშირად, მწეველები ეწევიან ისეთ მცირე სივრცეში, როგორიცაა ლიფტი, მინიკუპერი, სამუშაო დაწესებულების ერთი ბეწო სამზარეულო და ამ ადამიანებს არ უჩნდებათ განცდა, რომ ეს ვინმეს არა მხოლოდ აწუხებს, აზიანებს კიდეც. მე ეჭვი მაქვს, რომ ასეთი უნამუსობა მხოლოდ იმ კონცენტრატებს შეუძლიათ გამოიწვიონ, სიგარეტში რომ ურევენ, თორემ ასეთივე ლოგიკით, არავითარი მორალური დანაშაული არ იქნება იგივე ლიფტში გაკუებაც (ვაღიაროთ, სიგარეტის სუნი, არამწეველებისთვის არანაკლებ ზიზღისმომგვრელია). გარდა ზემოთჩამოთვლილი უსიამოვნებებისა, მწეველი ე.წ. „ფინანსური ძროხაა“ თამბაქოსმწარმოებელი კომპანიებისათვის. ჩავთვალოთ, რომ საშუალო სტატისტიკური მწეველი, დღეში 1 კოლოფ იაფფასიან (2 ლარიან) სიგარეტს ეწევა. წელიწადში ეს 730 ლარია. თუ დავუშვებთ, რომ ადამიანი შეიძლება 10 წელიც კი ეწევა სიგარეტს, ეს 7300 ლარი გამოდის. საკუთარ ფილტვების კიბოში გადახდილი 7300 ლარი.

მაგრამ გარდა ამ ფიზიოლოგიური დამოკიდებულებისა (ვისაც არ გვჯერა შეთქმულებების თეორიების), ვეჭვობ, რომ ყველა მანიას ფსიქოლოგიური ასპექტიც უნდა ახლდეს თან (მაგალითად, მიიჩნევა, რომ მწეველებში სუბლიმირებული წოვის რეფლექსი დომინირებს და ესაა ვერდანებების თავი და თავი - ადამიანი ინფანტილობიდან ვერაა გამოსული, გაზრდილი არ არის. იქნებ ამის გამოა, რომ თანამედროვე სამყაროში, ბიზნეს გარიგებების დადებისას, ხშირად აქცევენ ყურადღებას მწეველია თუ არა ახალი პარტნიორი), კერძოდ, ჩემტვის ყოვლად აუხსნელი ფენომენია ძალზე გავრცელებული ინტერნეტ დამოკიდებულება. ცნობილი ამერიკელი ფსიქიატრის, ჯერალდ ბლოკის აზრით, ეს ისეთი ტიპის დამოკიდებულებაა, რომელიც წარმოადგენს ტიპიურ კომპულსიურ-იმპულსიურ დარღვევას, რომელიც აუცილებლად უნდა იქნეს შეყვანილი ფსიქიატრიის სახელმძრვანელოებშიც, რათა უკეთ მოხდეს ამ მოვლენის შესწავლა.

დოქტორმა ბლოკმა ინტერნეტ-დამოკიდებულება განსაზღვრა, როგორც ”კომპიუტერული თამაშებით, ინტერნეტ-პორნოგრაფიითა და ელექტრონული ფოსტით ზედმეტი გატაცება”. როგორც სხვა დამოკიდებულებების შემთხვევაში, კომპიუტერის მომხმარებელი განიცდის ინტერნეტში შესვლის გადაულახავ და აკვიატებულ სურვილს, მოხსნის სინდრომს (”ლომკა”), ტოლერანტობას, რომელიც ვლინდება სულ უფრო ახალი და უკეთესი აპარატურისა და პროგრამული უზრუნველყოფის შეძენისათვის სწრაფვასა და ასევე, on-line რეჟიმში უფრო მეტი დროის გატარებაში.

დოქტორი ბლოკის სიტყვებით, ინტერნეტ-დამოკიდებული ადამიანები კარგავენ დროის შეგრძნების უნარს, ასევე შეუძლიათ ფიზიოლოგიური მოთხოვნების იგნორირება (უარი ჭამასა და ძილზე). ”დაავადებას” არაიშვიათად ახლავს რეციდივები, და რიგ შემთხვევებში საჭიროებს ფსიქოაქტიური პრეპარატების დანიშვნას ან ჰოსპიტალიზაციას.

ამავე დროს, სპეციალისტების აღნიშნავენ, რომ ზღვარი კომპიუტერის მოხმარების ნორმასა და პათოლოგიას შორის ძალიან მცირეა და ამდენად, აშლილობის დიაგნოსტირება შეიძლება საკმაოდ გართულდეს.
რა თქმა უნდა, ისევ და ისევ ფინანსებთან მივდივართ, უბრალოდ, თქვენი გადასახადების დათვლას აღარ დავიწყებ. ყველას შეგიძლიათ გამოითვალოთ რამდენს უხდით საკუთარ ინტერნეტ პროვაიდერებს.

ინტერნეტზე და კომპიუტერულ თამაშებზე დამოკიდებულება, გარკვეულწილად ჩვენი საზოგადოების განწყობაზე მეტყველებს. ადამიანები ერთმანეთის მიმართ გაუცხოვებულები ვართ. ხშირად, პიროვნების ვირტუალური იმიჯი გაცილებით ხელსაყრელია ჩვენთვისაც და მისტვისაც, ვიდრე რეალური, ხელშესახები ადამიანის.

 რაც შეეხება კომპიუტერულ თამაშებს, ხშირად, თამაშების სიუჟეტური ხაზი იმდაგვარია, რომ რაიმე ბარიერის გადასალახავად, აუცილებელია მოწინააღმდეგის (ბავშვი, ქალი, მოხუცი, ძაღლი) მოკვლა. სადისტურად ცემა ან დასახიჩრება. რა თქმა უნდა, მოზარდის და არა მხოლოდ მოზარდის ფსიქიკა, მგრძნობიარეა მსგავსი „ვარჯიშების“ მიმართ -  წლების განმავლობაში, სხვადასხვა თამაშების მიერ ჩვენი ფსიქიკა მუშავდება და გარკვეულ განწყობას გვიყალიბებს როგორ უნდა მოვიქცეთ სიტუაციურად - წინააღმდეგობისას, მაგრამ რაკი არ შეგვიძლია ადამიანი მოვკლათ ურიგოდ წასვლის გამო (იმისდამიუხედავად, რომ ჩვენი ფსიქიკა მზადაა/განწყობილია გარკვეული მიზნის მისაღწევად გადაღობების გადასალახავად) და ჩვენი ტვინი კი არაცნობიერად პრობლემის მოგვარებას გვთხოვს, გვერთვება ე.წ. დაცვის მექანიზმი, უმიზეზოდ და არაშესაბამისად ვღიზიანდებით, საკუთარ პრობლემებს, წარუმატებლობებს მთავრობას, რელიგიურ ინსტიტუციებს, მეზობლებს, წინაპრებს ვაბრალებთ და უძილობაც აქედან იწყება.

და არა მხოლოდ აქედან. ჩემი დაკვირვებით, ჩვენმა საზოგადოებამ საკუთარი თავის პატივისცემა არ იცის. ჩვენ არ ვუფრთხილდებით საკუთარ უნიკალურ სხეულს (რომელ გამოკვლევებზეა ლაპარაკი, საშუალო ფენის 10 % კი არ დადის ექიმთან, სანამ ლოგინად არ ჩავარდება. სდექ! თუ მწეველი არ ხარ და ყავას არ სვამ, ნუ გამაკრიტიკებ, საამისო ფული არ აქვსო!), არ ვაძლევთ თავს უფლებას რამდენიმე წელიწადში ერთხელ მაინც (არ ვამბობ კურორტზე - ნათესვთან, სოფელში დავისვენოთ). როგორც წესი, უძილობას თანამდეროვე ადამიანი რამდენიმე მეთოდით - სასმელი, ნარკოტიკი და ყველაზე საშიში - სხვადასხვა პრეპარატით, ანტიდეპრესანტით ებრძვის. ამ უკანასკნელს რამდენჯერმე უფრო საშიში დამოკიდებულება აქვს, ვიდრე ნარკოტიკს და სასმელს, რადგან აქ პრობლემა შეფარული და მიჩქმალულია. ის ვინც ანტიდეპრესანტზებზე „ზის“ ვერ ხვდება თავის დამოკიდებულებას, ნაცნობ-ახლობლებმა ეს არ იციან, რადგან სასმლის სუნი არ აქვთ, „კაიფში“ არ არიან. ასეთ პრეპარატებში გადახდილი თანხების დათვლას არ დავიწყებ, უბრალოდ იმას ვიტყვი, რომ ფარმაცევტული კომპანიები ფინანსურად მეორე პოზიციას იკავებენ მსოფლიო ეკონომიკაში.

ექიმებს რომ კითხოთ, ანტიდეპრესიული თერაპია შესაძლოა ყოველთვის პაციენტის სრული გამოჯანმრთელებით არ დასრულდეს, მაგრამ ნებისმიერ შემთხვევაში ამცირებს ადამიანის სულიერ და ფიზიკურ ტანჯვას, მაგრამ რატომღაც არავინ ლაპარაკობს იმაზე, რომ მსგავსი „შემცირება“ პრობლემის აღმოფხვრა კი არა გამწვავებაა. სულიერი ტანჯვა, ფიზიკურისგან განსხვავებით, შეუქცევადი პროცესია. თუკი დაჩირქებულ ფეხზე განვითარებულ განგრენას ამპუტაციით შევაჩერებთ, სულიერ განგრენას ხშირად თვითმკვლელობამდე მიყავს ადამიანი. 

საზოგადოებაში, სადაც ნებისმიერი პრეპარატის შეძენა უპრობლემოდ შეიძლება (ონლაინ, აფთიაქში ურეცეპტოდ) სიურპრიზი არ უნდა იყოს რა სერიოზულ დამოკიდებულებებთან შეიძლება გვქონდეს საქმე.

სამწუხაროდ, ქართული სტატისტიკა ამ მხრივ არ არსებობს, ამერიკის მაგალითზე კი შემიძლია ვთქვა, რომ საიტზე ABC news 2008 წლის 4 იანვრის სტატიაში წერია, რომ ამერიკელების პრეპარატდამოკიდებულება დაახლოებით 2 ჯერ (5.4 მილიონი ადამიანი) მეტია კოკაინის მომხმარებლებთან შედარებით (2.4 მილიონი). და ამ ადამიანების უმეტესობა, პრეპარატებს ღებულობდა არა ტკივილის ან სულიერი დისკომფორტის გამო, არამედ მხოლოდ იმიტომ, რომ ოდესღაც პრობლემის გადასაწყვეტად დალიეს.

გარდა იმისა, რომ ასეთი ადამიანები რისკის ქვეშ დგანან დაავადნენ ციროზით, თირკმლის ცილოვანი დისტროფიით, მიოკარდიოდისტროფიით, ტოკსიკური ენცეპალოფატიით ან ნერვული სისტემის მოშლით, მათი პიროვნების სრული დისფუნქცია მიმდინარეობს. ისინი გაღიზიანებულები არიან კოლეგების, ოჯახის წევრების, ახლობლების მიმართ და სოციუმში დისკომფორტულად გრძნობენ თავს.

ალბათ გამოყოფის ღირსი არცაა ნარკომანია და ალკოჰოლიზმი. ამ საკითხზე ბევრი იწერება და საზოგადოებრივი განწყობაც მეტ-ნაკლებად უარყოფითია როგორც ნარკომომხმარებლის, ისე სასმელდამოკიდებულების მიმართ. უბრალოდ, აქაც დავსძენ, რომ ორივე შემთხვევაში, საქმე გვაქვს დიდ ფინანსურ ინტერესებთან (ნარკობიზნესი ადამიანებით ვაჭრობის მერე მსოფლიოში მეორეა შემოსავლების მხრივ).

სამაგიეროდ, განსაკუთრებული აღნიშვნის ღირსია ლუდომანია - აზარტულ თამაშებზე დამოკიდებულება. თავისი საშიშროებით და საზოგადოებისთვის ზიანის მიყენებით, ის ფაქტობრივად ერთ-ერთი მოწინავეა დამოკიდებულებების თვალსაზრისით. დაავადებათა კოდირების საერთაშორისო სისტემაში, ამ დაავადებას საკუთარი ნომერი F63.0 მიენიჭა.

დიდი ფულის მოგების სურვილი აზარტული თამაშებისკენ ბევრს უბიძგებს, აქედან კი დამოკიდებულებამდე ერთი ნაბიჯია. გასული საუკუნის 70-იან წლებში, სათამაშო აპარატების გაჩენის შემდეგ, ინგლისში უამრავი კინოთეატრი დაიხურა - ხალხს კინოში სიარულს აპარატებთან დგომა ერჩივნა. სადღეისოდ მთელ მსოფლიოში უკვე 5%-ს უტოლდება იმ ადამიანების რიცხვი, რომელთა ცხოვრებაც კაზინოსა და სათამაშო ავტომატებზეა დამოკიდებული. ლუდომანია სოციალური პრობლემაა, რომელიც სერიოზულ საფრთხეს უქმნის მოსახლეობის მნიშვნელოვან ნაწილს.

აზარტული თამაშებისადმი ავადმყოფური ლტოლვა, მართალია, კაცებში უფრო ხშირია, მაგრამ ქალებში გაცილებით მძიმედ მიმდინარეობს. სუსტი სქესი ამ ქსელში სამჯერ უფრო სწრაფად ებმება და ფსიქოთერაპიასაც გაცილებით ძნელად ემორჩილება. მამაკაცებისგან განსხვავებით, ქალები ლუდომანები ზრდასრულ ასაკში ხდებიან და მათ 1-4%-ში დამოკიდებულება ისეთ ფორმას იღებს, ხშირად ფსიქიატრის ჩარევაც კი ხდება საჭირო. ქალებში ლუდომანიას თითქმის ყოველთვის ახლავს თან დეპრესიული აშლილობა, მამაკაცებში კი ალკოჰოლიზმი, ამიტომ გასაკვირი არც არის, რომ ასეთი ადამიანები სხვებზე ხშირად და ადვილად ანგრევენ ოჯახებს, არღვევენ სამსახურში ქცევის წესებს და სამუშაო ადგილსაც ხშირად იცვლიან.

ასეთ ადამიანებს თვითკონტროლი უჭირთ. მიუხედავად იმისა იგებენ თუ აგებენ, მათი მთავარი ვნება თამაშია. რაც დრო გადის, მოთამაშეს მეტი რისკის სურვილი უჩნდება. შეუძლებელია ადამიანი 1 ლარიან ფსონზე წლობით შეჩერდეს და განსაკუთრებით საინტერესოა ის, რომ უმნიშვნელო პროვოკაციაც კი საკმარისია, რომ „ყოფილმა მოთამაშემ“ თამაში გააგრძელოს. ამის საუკეთესო პრევენციად საკანონმდებლო ინიციატივა თუ გამოდგება, რომ მოთამაშეს საშუალება მიეცეს საკუთარი ნებით „გაიშავოს“ კაზინოში/პოკერ კლუბში თავი. გადატანილ იქნეს სათამაშო ბიზნესი დიდი ქალაქებიდან მოშორებით, რაც წამსვლელთა რიცხვს მკვეთრად შეამცირებს.

შსს-ს არაოფიციალური სტატისტიკით, ყოველი მეხუთე ქურდობა ან ძარცვა კაზინოდან ან ტოტალიზატორიდან გამოსული ადამიანების ჩადენილია.
აუცილებელია ადამიანმა მიაგნოს თამაშზე დამოკიდებულების თავდაპირველ მიზეზს, რადგან მხოლოდ შედეგთან ბრძოლით მდგომარეობიდან ვერ გამოვა. მიზეზის დადგენისა და მისი აღმოფხვრის გარეშე თამაშდამოკიდებულებისგან განკურნების შემდგომ შესაძლოა ადამიანს სხვა, არანაკლებ საშიში დამოკიდებულება განუვითარდეს - ალკოჰოლიზმი, ნარკომანია ან, სულაც, კომპიუტერული დამოკიდებულება. ზოგჯერ ამის მიზეზი შინ თუ გარეთ არსებული პრობლემებისგან გაქცევის სურვილია, ზოგი ამ გზით უბრალოდ სტრესს ებრძვის, თავდავიწყებას ესწრაფვის. მცდარია აზრი, რომ ასეთი რამ მხოლოდ სუსტებს ემართებათ - ამ ხაფანგში ხშირად საკმაოდ ძლიერი პიროვნებებიც ებმებიან, განსაკუთრებით კი მამაკაცები.

განსაკუთრებული აღნიშვნის ღირსია სერიალებზე დამოკიდებულება. სერიალდამოკიდებული ადამიანი იწყებს სხვისი განცდებით, სხვისი ემოციებით ცხოვრებას. ის ახდენს ახალი ღირებულებათა სისტემის მიღებას, რომელიც ხშირად მის საკუთართან სრულ დისონანსშია (მაგალითად, იცის, რომ ძმის ცოლთან სექსი ცუდია, მაგრამ სერიალში, მისთვის ძალიან საყვარელი და მისაბაძი კაცი ამას აკეთებს). ასეთ ადამიანს ეწყება შინაგანი გაორება, მერე კი შინაგანი მოთხოვნილებაც მეტი მსგავსი სკანდალური ამბავი შეიტყოს ან გაავრცელოს.

ასეთი ადამიანი (ძირითადად დიასახლისები) სწორი სამიზნეა სარეკლამო ბიზნესისთვის (რეალურად სერიალებს ამისთვის იღებენ, რომ შუალედში რეკლამა ჩაჩხირონ). აიძულო ადამიანი უყუროს შენი რეკლამა და შესაბამისად შენი პროდუქციის პოტენციური მყიდველი გახდეს, ამისათვის ღირს ყველაზე ტაბუირებული თემებით გაჯერებული მდარე თუ მაღალბიუჯეტიანი სერიალი აყურებინო ადამიანს.

სინამდვილეში ხომ ყველა ჩვენი მანია ვიღაცის ფინანსურ წარმატებას ემსახურება?  


Wednesday, May 15, 2013

ბაცაცები


ბაცაცები

დაფიქრებულხართ იმაზე, რომ საქართველოში გოგოს მხრიდან მოფარებულ ადგილზე შეყვარებულთან ჩახუტება უფრო დიდ სირცხვილად ითვლება, ვიდრე ამავე გოგოსგან (ჩავთვალოთ, რომ რომელიმე მარკეტში კონსულტანტი, ან მოლარეა) მომხმარებლის ან დამქირავებლის წონაში, ფასში მოტყუება, ანუ პარვა.

არ ვიცი, მართლა კომუნისტური წყობილების ბრალია (მაშინ რატომ არ აქვთ იგივე მიდრეკილება რუსებს), თუ ჩვენ აღმოვჩნდით განსაკუთრებით მგრძნობიარე მსგავსი სენის მიმართ და უცბად შეგვეყარა, მაგრამ ფაქტია, რომ ლამის ყველანი დაავადებულები ვართ.

აბა რა პარვაა, ავტობუსში ბილეთის არ აღება? ან გაზის, ელექტროენერგიის მრიცხველის გაჩერება (თუ შანსი გვაქვს), ან მომხმარებლის წონაში მოტყუება (100 გრამი ვის დააქცევს?), ოფისიდან ყავა-ჩაის, კალმების, ფურცლების, ფლომასტერების, სტეპლერების, ხანდახან უფრო მსხვილის - ორგანაიზერის სახლში წაღება? რანაირი მოპარვაა, კონსულტანტანტად მომუშავე, სადმე საბითუმოში ნაყიდ სასმელს რომ შეიტან დამქირავებლის მაღაზიაში და ჩუმად გაყიდი? მეზობლის ანტენაზე დაჯდომა პარვა რანაირადაა, არ გადამრიოთ, იმას აკლდება რამე თუ რა? ნუ, ბენზინგასამართ სადგურზე მილიგრამების აცანცვლა, შეიძლება მთლად კარგი არაა, მაგრამ პარვასაც ვერ დავარქმევთ - საწვავი ორთქლდება და მერე ვინ უნდა იხადოს ის სხვაობა?

არადა მორწმუნეები ვართ, ან არ ვართ, მაგრამ მორალის კითხვა გვიყვარს, ვმსჯელობთ სახელმწიფო მოწყობა საპრეზიდენტო მმართველობის უნდა იყოს თუ საპარლამენტო? ამერიკას სირიისთვის უნდა დაერტყა, თუ ჯერ ადრე იყო? მასონები მოდიან თუ არ მოდიან? პასპორტი ჩიპიანი უნდა ავიღოთ თუ უჩიპო? ბოლოსდაბოლოს, ეშველება საწყალ, ცოდვილ იაპონიას თუ არა?

რამდენიმე წლის წინ სკოლაში ვმუშაობდი მასწავლებლად. სხვა მიმდინარე თემებთან ერთად, მეხუთე, მეექვსე, მეშვიდე, მერვე და მაღალსაც კლასელებს ხშირად ველაპარაკებოდი იმაზე, რომ ქუჩაში ნაგვის დაგდება უფრო დიდი დანაშაულია, ვიდრე მათემატიკის ამოცანის ვერ ამოხსნა, რადგან ამ ამოცანას ადრე თუ გვიან ამოხსნი, აი ქუჩაში ნაგვის გადაგდების ჩვევის აღმოფხვრას კი შეიძლება სიცოცხლე შეალიო. ვლაპარაკობდით, ვმსჯელობდით იმაზე, არის თუ არა ქურდობა ტრანსპორტში ბილეთის არ აღება და ბოლოს, ბავშვებთან ერთად, იმ დასკვნამდე მივედით, რომ რაც არ გეკუთვნის, იმის აღება, პარვაა.

ამ ამბავს გაგრძელებაც აქვს. რომ არა გაგრძელება, ერთი სენტიმენტალური გულზე მჯიღი ამბავია: - სკოლაში მოდის, ერთი მოსწავლის მშობელი და ჩივის, რომ ბავშვებს მორალურად ვრყვნი. სასწრაფოდ ადგენენ, ხელებს ხომ არავის ვუფათურებ, ეროტიკულ ფოტოებს ხომ არ ვაჩვენებ, ნარკოტიკი და სასმელი ხომ არ შემაქვს, სიგარეტს ხომ არ ვასაღებ ღერებზე და როცა ჩემი (ამ მხრივ) უდანაშაულობა დგინდება, ირკვევა, რომ ხელოვნების გაკვეთილების გარდა, ჩემ მოსწავლეებს ეთიკურად „ვამუშავებ“, რაც რიგი მშობლებისთვის მიუღებელია. თურმე მისი ღირებულებები სხვანაირია, ის ასწავლის შვილს, რომ (ვაღიარებ ფინანსურადაც უსაბუთებს) სახელმწიფო იმდენად მაღალ გადასახადებს გვიწესებს, ბილეთის არ აღება (მთავარია კონტროლიორმა არ წაგასწროს) არათუ დანაშაული, მოვალეობაა! გაზის მოპარვა? ამ გათახსირებულ რუსებს (ყაზტრანსგაზი მათია) გაზი უნდა მოპარო კი არა, ჯიბიდან ფული ამოაცალო - მადლია!
ჩემმა მეგობარმა, სანატრელი ერთ კვირიანი შვებულება აიღო და გაფლანგა მხოლოდ იმიტომ, რომ ერთ-ერთი წარმატებული სადაზღვევო კომპანიისთვის დაემტკიცებინა - დაზღვევის მიხედვით, წამლებში გადახდილი თანხა, შეთანხმების მიხედვით უნდა ანაზღაურდეს. თანხა კი სასაცილოდ ცოტა იყო - 20 ლარი. მაგრამ ხვდებით, აქ პრინციპზე იყო ლაპარაკი.

ხშირად მიფიქრია, კუთვნილი ხურდის (ერთი, ორი, ხუთი ათი) თეთრის არ მოთხოვნა ან არგამორთმევა ამ ადამიანის მორალური გარყვნა ხომ არაა? ხომ არ ვაჩვევთ და ხომ არ ვეჩვევით, ხომ არ ვეგუებით საზოგადოება, რომ რაც არ გეკუთვნის იმის მითვისება (თუ ის ვთქვათ არც კონკრეტული ვინმეს საკუთრებაცაა) პარვაა? არის თუ არა ეს სენი სენი და მეტიც - დანაშაული. უნდა გაიკიცხოს თუ არა მპარავი, თუ უნდა წახალისდეს?
დაკვირვებიხართ? როდესაც ავტობუსში კონტროლიორი უბილეთო მგზავრს ჯარიმას უწერს, ხალხი მგზავრის მხარეს იჭერს, უნებურად, მაგრამ მაინც, ემოციურად, მაგრამ მაინც.

გერმანიაში, მეტროსთან სოლიდურად ჩაცმულმა გერმანელმა 2 ევრო მთხოვა მეტროსთვის. მე ქართულად გადავთარგმნე, ცრუობს-მეთქი, ვიფიქრე, ჩვენებური მათხოვრების დარად (თუ დაკვირვებიხართ, ფული უნდათ აუცილებლად მომაკვდავი შვილისთვის, დედისთვის - და არასოდეს რატომღაც მამისთვის) მიზეზს იგონებს, გაამართლოს მათხოვრობა, (რადგან გერმანიაში მეტროში შესასვლელად არანაირი ბარიერის გადალახვა არ გჭირდება. ბილეთი გაქვს, ან არ გაქვს - ეს შენი მორალის გადასაწყვეტია) მაგრამ ჩემმა თანამგზავრმა ამიხსნა, რომ შეიძლება ამ კაცს მართლა ამ მიზეზით უნდა ეს 2 ევროო. ცდად ღირდა, მივეცი ფული მან კი ჩემ თვალწინ ერთჯერადი ბილეთი იყიდა და ვაგონში ჩაჯდა. კარგა ხანი ვფიქრობდი, რამ აიძულა ემათხოვრა და არ ემგზავრა უბილეთოდ? ალბათ ის საკუთარ თავში მიძინებულ მპარავს ებრძოდა!

 ბრძენ ინდოელს უთქვამს, ქალი რა ერთხელ გახსნის საგანძურს, მერე ადგება და მიმოაპნევსო! იმედია თქვენც მეთანხმებით, რომ ეს ანდაზა მხოლოდ გოგოს შეყვარებულთან მოფარებულში ჩახუტებას არ ეხება!



Tuesday, May 14, 2013



კილო 105 ლარი

ევროპული სტანდარტების ქონა, ევროკავშირისკენ სწრაფვა და ზოგადად, დასავლური ღირებულებების მიბაძვა, ჩვენ ხალხს ბოსტონის მარათონის საპატივცემულოდ, თუ მხარდასაჭერად ვაკიდან ორთაჭალამდე ქოშინით ჩარბენა გონია. ფარისევლები რომ ვიყავით და ვართ, ეს კი ვიცოდი, მაგრამ ასეთი „ევრო სიმულიანტები“ თუ გავხდებოდით, არასოდეს მჯეროდა.

არადა, რა არის ეს ყბააღებული ევრო სტანდარტი, რომლისკენაც დიდიან-პატარიანად, როგორც დედა ღორისკენ ძუძუს გოჭები ისე მივისწრაფით?
გასაგებია, რომ ქვეყანაში უნდა გვქონდეს ისეთი ინსტიტუტები, რომლებსაც შეუძლიათ დემოკრატიის (დემოკრატიაზე პლატონს კითხეთ პლატონს), კანონის უზენაესობის (კანონისო და არა სამართლისო), ადამიანის უფლებების (ამაზეა ეს პოსტი) და უმცირესობებისადმი პატივისცემის (ალბათ აქვე გულისხმობენ პირიქითაც, უმრავლესობისსადმი პატივისცემასაც) და მათი დაცვის უზრუნველყოფა.

ისიც ვიცით, რომ ქვეყანაში უნდა არსებობდეს საბაზრო ეკონომიკა უნდა არსებობდეს, აგრეთვე, კონკურენციის ზეწოლისთვის და ევროკავშირის ფარგლებში საბაზრო ძალებისთვის თავის გართმევის შესაძლებლობა.
და არც ისაა ჩვენთვის დამალული, რომე თუ კავშირში შესვლა გვინდა წევრობასთან დაკავშირებული ვალდებულებების საკუთარ თავზე აღების უნარი უნდა გვქონდეს.

და სწორედ ამიტომაა ალბათ, ევროპიდან, ამერიკიდან თუ აზიიდან შემოყვანილ მანქანებს კატალიზატორებს რომ ვაცლით.
მიზეზი კი საამისოდ ბევრი გვაქვს:
1)                  გაწევა ემატება. (გაწევა, თორემ სამსახურში მინესოტადან ალაბამაში არ ვიყოთ ჩასარბენი).
2)                  წვა კლებულობს. (ან კლებულობს, ან არა, მაგრამ დავუშვათ კლებულობს. არის ვარაუდი, რომ 100 კილომეტრზე 100 გრამი).
3)                  ამოცლილი კატალიზატორი კილო 105 ლარი ღირს. (ოჰოო. მიზეზი კარგია. კილოდან სამ კილომდე მაინც გამოდის ხოლმე. მოხსნი და აშენდები!)
4)                  არ ვარგა, გაფუჭებულია და მაინც ტყუილად აყენია! (რა თქმა უნდა, საიდანაც შემოდის, იმ ქვეყნებში საკუთარი შვილები ცოტა მეტად უყვართ, ან ცოდნა უკეთესი აქვთ რიგ საკითხებზე და გაფუჭებულ კატალიზატორიან მანქანებს ან უცვლიან ამ ნაწილს ან მანქანას ცვლიან)
5)                  ნაგავ საწვავს ასაღებენ ჩვენზე და კატალიზატორი-მატალიზატორი არ შველის ამ ამბავს! (საწვავის ხარისხთან დაკავშირებით დავა არ ღირს, აი შველის თუ არა ეს სადავოა).

 გარდა იმისა, რომ ჩვენ, მოქალაქეებს (მცირე გამონაკლისებით) აზრადაც არ მოგვდის სპეციალური აქციის გარეშე ერთი ხე მაინც დავრგოთ (არადა კომუნისტების მოტანილი ლოზუნგი კი ვიცით სურფასთან, ხბოს ხორცით გავსებული სტომაქზე ხელის მოთათუნების მერე - კაცმა ცხოვრებაში სამი ხე მაინც უნდა დარგოს და ასე შემდეგ...), ათასში ერთხელ მაინც გავისეირნოთ ფეხით მხოლოდ ბუნების მოფრთხილების მიზნით (არადა ჯანმრთელობისთვისაც რა კარგია), სხვის დაგდებულ ნაგავს თუ არ ავიღებთ, ჩვენ თვითონ არ დავაგდოთ (მე მინახავს ფანჯრიდან გადმოგდებული ქალის საფენებით დაწყებული გაფუჭებული ტელევიზორით დამთავრებული ნაგავი), მშენებლობისას მინიმალური წესები მაინც დავიცვათ რომ ერთხელ და სამუდამოდ ამ ქვეყანაში სუფთა ფეხსაცმლით 100 მეტრის გავლა შეძლოს ადამიანმა და ბოლოს, რამე მოვუხერხოთ ამ საშინელ გამონაბოლქვს, ჩვენ (ჩვენი თავი ჭირსაც წაუღია) შვილებს რომ დაუნდობლად წამლავს.

საქართველოში 700 000 მდე რეგისტრირებული სატრანსპორტო საშუალება დადის. (თუ ჩავთვლით, რომ ვართ (ეჰ) 5 მილიონი, ხოლო აქედან ბავშვი, უმართვისმოწმობო და უუნარო 2 მილიონი. გამოდის, რომ თითქმის ყოველ მეოთხეს გვყავს მანქანა) აქედან დაახლოებით 80 %  მოიხმარს (ისედაც დაბალი ხარისხის საწვავის კიდევ უფრო) დაბალი ხარისხის საწვავს, რომელიც ევრო 1 ის სტანდარტებსაც ძნელად თუ აკმაყოფილებს.
ევროპაში მოიხმარენ ევრო 5 ის სტანდარტის საწვავს, სადაც გოგირდის შემცველობა 10ppm-ს არ აღემატება. ჩვენთან მოხმარებულ საწვავში კი ppm=500. ეს იმას ნიშნავს, რომ 700 000 სატრანსპორტო საშუალების 80 % გავამრავლოთ 50-ზე (ამდენჯერ მეტია ჩვენ მამაპაპურ საწვავში გოგირდი) უდრის 28 მილიონს (გავიხსენოთ, რომ ვართ 5 მილიონი, აქედან 2 მილიონი არ მართავს ავტომობილს, მარტივი არითმეტიკით, თითოეულ ჩვენგანს დაახლოებით 9 მოძრავი  (იდეაში ვირტუალური, გამონაბოლქვით კი რეალური) სატრანსპორტო საშუალება გვყავს).

ეს იმ პირობებში, რომ საქართველოს მასშტაბით (განსაკუთრებით თბილისში) ისედაც მეჩხერი ხე-ტყე იჩეხება და მაღალ-მაღალი და უშნო-უშნო კორპუსები წამოიჭიმება ხოლმე, რომ კარგად ჩაგუბებულ სმოგს განიავების საშუალებაც არ მისცეს.
არა, მესმის, რომ ფროიდის თეორიას თუ დავუჯერებთ, ჩვენ ყველანი თვითგანადგურების ინსტიქტს ვემორჩილებით და გამონაბოლქვით მოვიკლავთ თავს, თამბაქოდ გასაღებული ზღვის ბალახით, „კრაკადილით“, გენმოდიფიცირებული საკვებით თუ შუბლში ტყვიის დახლით, ამას დიდი მნიშვნელობა არ ექნება, მაგრამ წამითაც რომ დავუშვათ ის ფაქტი, რომ ჩვენი სიცოცხლის ხანგძლივობა ან გარკვეული მტანჯველი დაავადებების თავიდან აცილება, ჩვენივე ხელშია, იქნებ ცდად ღირდეს?

შედეგებს ახლა ვერ ვხედავთ - მანქანების რიცხვმა მხოლოდ ბოლო 15 წლის მანძილზე მოიმატა კატასტროფულად. 15 წელი კი ისტორიისთვის წამიც არაა. ორჯერ 15 წლის მერე, როცა შვილიშვილებს მუხლზე დავისვამთ და (ღმერთმა ყველა დაიფაროს, მაგრამ ფაქტი მეცნიერების მიერაა დადასტურებული, რომ მავნე გამონაბოლქვი ერთ-ერთი მთავარი მაპროვოცირებელია ღვიძლის ფუნქციის მოშლის, ფილტვის კიბოს, ზოგადად სიმსივნური დაავადებების) უფალს მადლობას ვეტყვით, ჯანმრთელი ბავშვი რომ მოგვცა ამ საშინელი სტატისტიკის პირობებში (ვარაუდობენ, რომ ყოველ მეოთხე ახალშობილს რაიმე მძიმე დაავადება ექნება), ისიც გავისხენოთ, რომ წლების წინ, ჩვენივე მანქანებს 105 ლარიანი კატალიზატორი საკუთარი ხელით ამოვაცალეთ.
ევროკავშირო, ხელი გვკარ - ჩვენ შენ არ გიმსახურებთ!